Szymonki, Niwnice, Nowy Ląd. Jak to mówią – zwał jak zwał – ale ważne jest, co pod tymi nazwami się kryje. A kryje się tak dużo, że głowa mała. Ruiny domów, kaplicy, klasztoru, kościoła, cmentarz, pałac, dwór… Ale żeby nie było komuś za mało, to dorzucamy jeszcze odnaleziony przez nas Złoty Pociąg. Zaintrygowani? Zapraszam do niekrótkiej, ale jakże fascynującej wycieczki po tym niesamowitym miejscu na Dolnym Śląsku!
Nieistniejące Szymonki?
Po długich poszukiwaniach, przeszukiwaniach i przeglądaniach przepastnych internetów, udaje się Panu Mężowi odkryć lokalizację tego niespotykanego miejsca. Szymonki – Niwnice odkryte.
Parkujemy w cieniu wielkiej góry. Widząc ścieżkę przed nami porzucamy myśl o zabraniu wózka, i zapakowawszy prowiant oraz koce w plecak, rozpoczynamy wspinaczkę. Młodsze pacholęcię wtargane zostaje na rękach niezłomnego rodziciela. Starsze dzielnie maszeruje („Nie mam siły” przeplatane z „Będę pierwszy” umila nam radośnie tę kilkuminutową podróż). Ścieżka w górę jest krótka, ale dość kamienista (posiadacze aut i wózków terenowych wjadą bez problemu, reszta niech zaiwania na odnóżach 😉 ).
U szczytu pierwsze naszym oczom ukazują się mury dawnego kościoła.
Tabliczka o możliwości ich zwalenia na zacne głowy odwiedzających (nieco przesadzona, bo nie jest tak źle) informuje, że piknik rozbijemy w bezpiecznej odległości. Rozścielamy nasze podróżne koce na jednej z pozostałości po ścianach budynku obok, rozpakowujemy kanapki i rozlewamy herbatę. Po obowiązkowym posileniu z tym przecudnym widokiem i zebraniu niezbędnej energii, przechodzimy do dalszych eksploracji. W otoczeniu kościoła, w lesie, odnajdujemy jeszcze pozostałości po klasztorze i innych obiektach (leśniczówka, dom parafialny, budynki gospodarcze i mieszkalne). Jest co zwiedzać.
Szymonki – Niwnice i kaplica Św. Szymona.
Dalej, za kościołem, długa, szeroka potrójna (co jest rzadkie) i bardzo majestatyczna aleja prowadzi nas w stronę kolejnego obiektu. Na jej końcu, na niedużym wzniesieniu, stoją sobie przepiękne ruiny dawnej kaplicy. Powiedzieć, że panuje tutaj niespotykany klimat to nie powiedzieć nic. Jest cudownie. Znajduje się tu też niewielki cmentarz. Polecamy go odnaleźć i również zobaczyć ; )
Polecamy też małym i dużym poszukiwaczom odnaleźć odciśnięte w piaskowcu kształy muszelek, sprzed blisko 200 milionów lat. Ciekawe komu się uda ; )
Szymonki – Niwnice – pałac, dwór i odkrycie Złotego pociągu.
Nacieszywszy się łazęgowaniem po lesie i odkrywaniem co rusz nowych, mniej lub bardziej tajemniczych ruin, ruszamy w stronę cywilizacji. Ponieważ będąc w Niwnicach nie można nie zerknąć na pałac. Obecnie mieści się w nim biblioteka. Obok obiektu znajduje się bardzo fajny plac zabaw. Za nim natomiast jest park, obecnie użytkowany jako boisko do piłki nożnej. Po przejściu parku natomiast warto zajrzeć jeszcze do dawnego dworu, który wyłania się tajemniczo spomiędzy drzew.
Złoty pociąg odnaleziony?
Ale żeby nie było nudno (ha. ha.) na koniec dorzucamy jeszcze gratkę dla małych i dużych miłośników kolejnictwa. Na wyjeździe z miejscowości (albo wjeździe, jak kto woli) bowiem, u progu kopalni gipsu i anhydrytu, stoi on! Złoty pociąg! Jeden, jedyny, odnaleziony przez nas. Nie dziękujcie ; )
Nieistniejące już Szymonki oraz Niwnice to miejsce o bardzo bogatej historii. Zachęcam jeszcze gorąco do obowiązkowej lektury „faktów” w dalszej części tego artykułu : )
Niwnice, woj. Dolnośląskie, pow. Lwówecki, gmina Lwówek Śląski
Nowy Ląd (ob. Niwnice)
– Dwór (tzw. Lipowy)
Miejscowość Nowy Ląd (obecnie Niwinice) powstała w XIII w. Znajduje się tutaj dwór wzniesiony prawdopodobnie na przełomie XVI i XVII w. przez rodzinę von Radern, ówczesnych właścicieli wsi. W 2. poł. XVII w. majątek zakupili von Nostitzowie. Niewielka rezydencja stała się zbyt mała i po wschodniej stronie wznieśli nowy, barokowy pałac. Dawny dwór stracił swoją reprezentacyjną funkcję i zaczął być wykorzystywany jako budynek gospodarczy, a później mieszkalny. Charakterystycznym elementem jego architektury są dwie narożne wieże.
– Pałac.
Powstał w 2. poł. XVII w. dla rodu von Nostitz. W rękach rodu majątek pozostawał przez wiele lat, jednak przez całe XIX stulecie nikt nie nacieszył się nim długo, gdyż często zmieniał właścicieli. Było tak do 1883 r. gdy dobra zakupiła rodzina von Wietershein, którzy posiadali je do 1945 r. (i to ich herb dodany podczas przebudowy ok. 1900 r. widoczny jest ponad wejściem do pałacu). Po wojnie w budynku mieściła się szkoła. Dzisiejszy jego wygląd to wynik przebudów z XIX i pocz. XX w., które nadały mu neobarokowy charakter.
– Park
Pomiędzy obiema budowlami znajdują się pozostałości parku, który uległ znacznemu przekształceniu. Został ostatecznie ukształtowany na przełomie XIX i XX w. w formie krajobrazowej. Na jego terenie znajduje się wiele starych drzew, w tym pomnikowy jesion wyniosły (obwód 460 cm).
– Kopalnia gipsu
Wydobycie gipsu i anhydrytu w okolicach wsi rozpoczęto na przełomie XVII i XVIII w., a na większą skalę ruszyło w 1832 r. Początkowo było one wykorzystywane dla celów rolniczych (nawóz), jednak już pod koniec stulecia znalazło zastosowanie w budownictwie, ceramice i medycynie. Początkowo była to kopalnia odkrywkowa, a od 1961 r. zaczęto stosować metodę podziemną (obecnie jedyną). Przed siedzibą firmy znajduje się „złoty pociąg” czyli pomalowana na złoto kolejka wąskotorowa wykorzystywana niegdyś w kopalni. Na boku jednego z wagoników napis AU 0,999, co zapewne informuje o złocie pozyskanym z kopalni „przy okazji” wydobycia gipsu.
Szymonki (ob. nie istnieje)
-
Kościół
Barokowy kościół powstał w latach 1700-1703. Istnieje kilka hipotez dotyczących przyczyn jego budowy, natomiast chyba najbardziej prawdopodobna jest ta o uczczeniu pewnego niecodziennego wydarzenia. Właściciel miejscowego majątku hrabia Christian Wenzel von Nostitz chciał w ten sposób upamiętnić swojego przodka, który 100 lat wcześniej udał się pieszo na pielgrzymkę do Jerozolimy. Niewielka budowla stała się popularnym celem pielgrzymek (odpust można było uzyskać 2 niedziele przed i po Wielkiej Nocy).
-
Kopia kaplicy Grobu Pańskiego
We wschodniej ścianie kościoła znajdowała się kaplica Grobu Pańskiego. Została prawdopodobnie odwzorowana na postawie tej stojącej w niemieckiej części Zgorzelca (wybudowana ok. 1500 r.), która jest bezpośrednią, wierna kopią tej znajdującej się w Jerozlimie w miejscu grobu Jezusa (jest jedynie pomniejszona). Odzwierciedla wygląd kaplicy jerozolimskiej w jej średniowiecznym wyglądzie (została przebudowana w 1555 r.). Kaplica z Szymonek została wybudowana z wyjątkowa precyzją. Wejście do niej znajdowało się za ołtarzem kościoła. Do dziś zachował się jedynie fragment ściany frontowej.
(dla porównania zdjęcie jedynej w Polsce kaplicy w Żaganiu (ok. 1600 r.) będącej też kopią tej z Goerlitz :
-
Dom (kaplica) św. Szymona
Przeznaczenie tej niewielkiej budowli nie jest jasne. Zapewne był to jednak obiekt ściśle związany z pielgrzymkowym charakterem osady. Przypuszczalnie powstał w tym samym czasie co kościół. Składa się on z dwukondygnacyjnego, ośmiobocznego (wewnątrz okrągłego) trzonu z dwoma aneksami mieszczącymi klatki schodowe. Dolne pomieszczenie posiadało sklepienie, natomiast na pietrze znajdowały się absolutnie wspaniałe rzeźby tworzące Ostatnią Wieczerzę. Ponoć przedstawieni apostołowie wyrzeźbieni zostali naturalnej wielkości, wykonać je miał włoski rzeźbiarz przed 1600 r.
-
Klasztor
Przy kościele znajdowało się kilka budowli: klasztor (na południe), dom parafialny (na północ), leśniczówka (na północny-wschód), budynek gospodarczy (na południe za klasztorem). Klasztor oraz tzw. dom opieki ufundowała w 1. poł. XIX w. hrabina von Nessau. Mniszki grzebano na cmentarzu przy kaplicy św. Szymona. Opuściły miejscowość w 1946 r. Jeszcze w latach 60. budynki stały, lecz dziś po nich zachowały się ruiny. Warto zwrócić uwagę na jakość spasowania bloków piaskowca, a przyglądając się może uda się natrafić na odciski muszli (mieszkańców znajdującego się tu 200 milionów lat temu morza).
-
Założenie osiowe
Warto zwrócić uwagę, że opisane wyżej obiekty tworzą charakterystyczną dla baroku osiową kompozycję. Całość zaczyna dwór, później park, pałac, aleja lipowa, kościół pielgrzymkowy z kaplicą grobu, aleja z czterema rzędami lip oraz 6 kapliczkami kalwarii i kończyła się domem św. Szymona. całość ma 1700 metrów (przypomnę, że w 1700 r. zaczęto budowę). Przypadek?, nie sądzę.
ZOBACZ RÓWNIEŻ PAŁAC I MALOWNICZE RUINY W WARCIE BOLSŁAWIECKIEJ :
WSZYSTKIEGO WARTA! WARTA BOLESŁAWIECKA W ROLI GŁÓWNEJ.
ciekawostka (132) cmentarz (9) Czyste piękno (1) dolnośląskie (49) jezioro (5) kamper (28) kaplica (8) kaszuby (7) kościół (27) las (7) life&parenting (2) lubuskie (92) mapa (1) mauzoleum (29) militarne (7) most (2) muzeum (11) opolskie (6) park (99) pałac (69) plac zabaw (61) plaża (15) pomorskie (6) ruiny (56) wielkopolskie (17) wieża (12) zabytek techniki (4) zachodnio-pomorskie (2) zamek (21) śląskie (1)
